Akrylamid to reaktywny, bezbarwny monomer stosowany na masową skalę w syntezie poliakrylamidów oraz innych polimerów technicznych. Jego obecność w wielu sektorach – od oczyszczania wody, przez górnictwo, aż po laboratoria biologiczne – czyni go niezwykle istotnym składnikiem w nowoczesnej chemii przemysłowej. Pomimo konieczności zachowania szczególnej ostrożności przy jego użyciu, jest to związek o ogromnym znaczeniu technologicznym i ekonomicznym.
Dowiedz się, czym charakteryzuje się akrylamid, gdzie się go stosuje i jakie są jego kluczowe właściwości chemiczne.
Dane techniczne
- Nazwa chemiczna: Akrylamid
- Numer CAS: 79-06-1
- Numer WE (EINECS): 201-173-7
- Wzór sumaryczny: C3H5NO
- Masa molowa: 71,08 g/mol
- Postać fizyczna: Bezbarwne, higroskopijne kryształy
- Rozpuszczalność: Bardzo dobra w wodzie, alkoholu i acetonie
- Temperatura topnienia: 84–85 °C
- Temperatura wrzenia: 125 °C (rozpad)
Zastosowania przemysłowe
1. Uzdatnianie wody i ścieków
Akrylamid jest wykorzystywany do produkcji poliakrylamidu, który pełni funkcję flokulanta w oczyszczaniu wody. Dzięki niemu możliwe jest szybkie i efektywne usuwanie zawiesin w oczyszczalniach oraz systemach wodociągowych. Zastosowanie to znajduje się w chemii gospodarczej.
2. Przemysł górniczy i budowlany
W sektorze górnictwa i inżynierii gruntowej, polimery akrylamidowe są używane do wypełniania pustek skalnych, poprawy stabilności gruntu i uszczelniania. Znajdują zastosowanie również jako dodatki do płuczek wiertniczych i cieczy technologicznych.
3. Produkcja papieru i tekstyliów
W przemyśle papierniczym stosuje się akrylamidowe środki poprawiające retencję włókien i wytrzymałość produktów mokrych. W branży tekstylnej – jako składnik środków impregnujących i poprawiających trwałość barwników.
4. Biotechnologia i elektrofereza
Akrylamid wysokiej czystości wykorzystywany jest w biologii molekularnej do przygotowania żeli poliakrylamidowych (PAGE), które służą do rozdzielania białek i kwasów nukleinowych. Jest to standardowa technika w analizach DNA, RNA i białek.
Właściwości chemiczne i bezpieczeństwo
- Reaktywność: łatwo ulega polimeryzacji pod wpływem UV lub inicjatorów rodnikowych
- Produkt wymaga stosowania inhibitorów (np. hydrochinonu) do stabilizacji
- W temperaturze pokojowej jest stabilny, ale wymaga ochrony przed światłem i wilgocią
- Produkt toksyczny – podejrzewany o działanie rakotwórcze, neurotoksyczne i mutagenne
Stosowanie akrylamidu musi odbywać się w warunkach ściśle kontrolowanych, z pełnym wyposażeniem ochronnym: maska z filtrem, rękawice nitrylowe, fartuch, okulary. Praca powinna odbywać się w dygestorium.
Ciekawostki chemiczne
- Akrylamid powstaje również naturalnie – jako produkt uboczny obróbki cieplnej (powyżej 120°C) żywności zawierającej skrobię i asparaginę.
- Po raz pierwszy zsyntetyzowany w 1893 roku przez niemieckiego chemika Bertrama.
- Używany jako surowiec do produkcji hydrożeli – materiałów chłonnych w pieluchach, opatrunkach i soczewkach kontaktowych.
Podsumowanie
Akrylamid to kluczowy monomer o wszechstronnych zastosowaniach – od oczyszczania wody, przez przemysł wydobywczy, aż po laboratoria biologiczne. Jego wysoka reaktywność czyni go materiałem niezwykle użytecznym, lecz jednocześnie wymagającym odpowiedzialnego podejścia. Sprawdź pełną ofertę produktu na stronie vichemic.pl/oferta/chemia-gospodarcza/akrylamid.
Zobacz także
1,4-Butanodiol – Kluczowy Surowiec w Przemyśle Chemicznym
1,4-Butanodiol (BDO) to organiczny związek chemiczny należący do grupy dioli, odgrywający istotną rolę w wielu gałęziach przemysłu. Znany jest przede wszystkim jako prekursor do produkcji tworzyw sztucznych, rozpuszczalników, elastomerów oraz polimerów. Jego wszechstronność sprawia, że znajduje zastosowanie w sektorze motoryzacyjnym, elektronicznym, farmaceutycznym i tekstylnym. Dane Techniczne Produktu Zastosowania Przemysłowe 1. Produkcja Tworzyw Sztucznych i Włókien […]
Czytaj dalej 
Alkohol poliwinylowy – nowoczesny polimer dla przemysłu, medycyny i ekologii
Alkohol poliwinylowy (PVA) to syntetyczny, rozpuszczalny w wodzie polimer o wyjątkowej wszechstronności. Jego właściwości fizykochemiczne – w tym zdolność do tworzenia błon, wysoką lepkość, biozgodność i nietoksyczność – sprawiają, że znajduje zastosowanie w dziesiątkach branż: od farmacji i kosmetyki, przez budownictwo, aż po ekologiczną produkcję opakowań rozpuszczalnych w wodzie. W ofercie Vichemic – Alkohol poliwinylowy […]
Czytaj dalej Chlorek amonu (salmiak) – wszechstronny związek chemiczny o przemysłowym znaczeniu
Chlorek amonu, znany również jako salmiak, to jeden z najstarszych i najpowszechniej stosowanych związków chemicznych w przemyśle, rolnictwie, farmacji oraz w laboratoriach. Ten biały, krystaliczny proszek o lekko słonym smaku i wysokiej higroskopijności kryje w sobie ogromny potencjał technologiczny – od nawozów azotowych po elektrody w bateriach cynkowo-węglowych. W ofercie Vichemic – Chlorek amonu dostępny […]
Czytaj dalej 
